37 milyon haneyi ilgilendiriyor: Elektrikte kademeli tarife dönemi başlıyor
Elektrikte, kullanım miktarına bağlı fiyatlandırma dönemine geçiliyor. 2/3950 sayılı ve 16.11.2021 tarihli kanun teklifi ile Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan “Kademeli Elektrik Tarifesi” önerisinin kabul edilmesi ve 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi bekleniyor ancak konu ile ilgili resmi bir açıklama henüz gelmedi. Elektrikte kademeli tarife döneminin başlamasıyla görece az elektrik kullanan tüketicinin faturası ucuzlarken çok elektrik kullanılan hanelerde enerji tasarrufu önem kazanacak. Elektrikte yeni ve parlak bir döneme girildiğini ifade eden elektrik tedarikçileri karşılaştırma ve değiştirme sitesi encazip.com’un kurucusu Çağada Kırım, “Az kullanan düşük, çok kullanan yüksek fiyatlı elektrik kullanacak.” dedi.
Elektrik ve doğal gaz fiyatlarının giderek artması, uzun zamandır tartışmalara neden oluyor ve Türkiye gündemini meşgul ediyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından geçtiğimiz ekim ayında elektrik fiyatlarına güncelleme yapılmaması, elektrik piyasasında bir belirsizlik oluşturdu. Bu belirsizlik sürerken Adalet ve Kalkınma Partisi Milletvekili Osman Boyraz ve 53 milletvekili, “Kademeli Elektrik Tarifesi”ne geçilmesine dair 16 Kasım’da TBMM’ye bir önerge sundu. Meclis’e sunulan bu önerge eğer kabul edilirse 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda gerekli güncellemeler yapılarak elektrikte kademeli tarife dönemi başlayacak.
Öneri komisyonda müzakere edilecek
Elektrik faturalarında kademeli tarifenin şu anda meclis gündeminde olduğunu ve komisyonda müzakere edileceğini belirten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, benzer uygulamayı doğalgaz için de çalıştıklarını açıkladı. Bu uygulamanın elektriği verimli kullanmaya teşvik edeceğini belirten Bakan Dönmez, doğal gaz için de yapılan benzer uygulamayla özellikle kış aylarında, vatandaşların tüketiminin yoğun olduğu dönemlerde iki kademeli bir tarife çalışmasına geçmeyi planladıklarını ifade etti.
Kademeli elektrik tarifesi nedir
Kademeli elektrik tarifesi, tüketim oranlarına bakılarak belirli tüketim limitlerini kapsayan tüketici gruplarının ayrılması ve her gruba farklı elektrik birim fiyatı uygulanmasıdır. Kademeli elektrik tarifesinin başlangıçta yalnızca mesken abone grubuna uygulanması bekleniyor. Uygulanması beklenen tüketim limitinin aylık 130 kWh ile 150 kWh (115 TL ve 137 TL elektrik faturası bedeli) olduğu ifade ediliyor. Elektrikte serbest tüketici uygulaması 2001 yılında yürürlüğe giren 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile uygulanmaya başlamış, yine belirli bir limitin üzerinde tüketen tüketiciler elektrik tedarikçisini değiştirme hakkını elde etmişti. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) belirlediği yıllık tüketim miktarını geçen her tüketici elektrik tedarikçisini, cep telefonu operatörü gibi mesafeli sözleşme ile değiştirerek tasarruf edebiliyordu ancak ev tüketicileri için uygulanan ulusal tarifenin gerçek piyasa maliyetlerinin neredeyse yarısında kalması nedeniyle güncel indirimli tarifeler mevcut değildi. Ancak kademeli elektrik tarifesi ile aslında ev tipi elektrik tüketicileri için belirlenen limit yukarı çekilse bile tedarikçi değiştirmenin yolu açılmış olacak.
Az elektrik kullanan düşük fiyattan fatura ödeyecek
Kademeli elektrik tarifesi limitinin aylık 130 kWh ile 150 kWh arasında (115 TL ve 137 TL elektrik faturası bedeli) olması beklendiğinden bu limit altında tüketim yapan mesken abonelerinin mevcut elektrik birim fiyatından daha ucuz elektrik kullanması, bu tüketimin üzerinde kalan tüketicilerin tüketiminin ise çok daha yüksek fiyatlandırılması bekleniyor. Şu ana kadar uygulanan sistemde tüketim miktarı fark etmeksizin herkes sabit birim fiyattan elektrik faturası ödüyor, yeni kademeli sistemle tasarruf imkânı doğacak.
Benzer model sanayi ve ticarethanelerde uygulanıyor
Evler için uygulamaya geçirilecek kademeli tarife modelinin görece daha büyük ölçekli örneği sanayi ve ticarethane abone grubu için bir süredir uygulamada. Buna göre yaklaşık 250 bin TL ve üzerinde elektrik tüketimi olan üreticiler ve iş yerleri için piyasa maliyetlerini baz alan değişken tarife ile fiyatlandırma yapılırken 250 bin TL altında elektrik tüketenler için EPDK’nin belirlediği ulusal tarifeler dikkate alınıyor. Son zamanlarda yaşanan elektrik maliyetlerindeki artışlar, bu limitin üzerinde kalan tüketicilere direkt olarak yansırken bunun altında tüketimi olanlara yansıması üç ayda bir güncellenen tarifelerle oluyor.
Tarife enerji tasarrufunu teşvik edecek
Uzmanlar, doğal enerji kaynakları bakımından çok da verimli olmayan Türkiye için yeni uygulamaların gerekliliğini vurguluyor. Birçok uzman, içerisinde bulunduğumuz dönemde elektrik fiyatlarının sanayi ve iş yerleri için artarken meskenler için nispeten düşük tutulması, evlerde gereksiz enerji sarfiyatına neden olduğundan çok tüketim yapana yüksek fiyatlandırma, az tüketim yapana ise düşük fiyatlandırma yapılmasının enerji tasarrufunu kolaylaştıracağı görüşünde. Önerge kabul edilirse çok elektrik tüketene yapılan pahalı fiyatlandırma, bir noktada tasarruf teşviki olarak da nitelendirilecek ve hem ülke ekonomisini hem de vatandaşın cebini rahatlatacak.
Tüketiciye etkileri nasıl olacak
Elektrikte kademeli tarife uygulamasını yorumlayan encazip.com’un kurucusu Çağada KIRIM, şunları söyledi:
“Elektrik piyasasında çapraz sübvansiyon adı verilen bir sistem uygulanmakta ve güncel durumda evlerdeki elektrik fiyatları düşük tutulurken yük sanayicinin, iş yerlerinin ve tarımsal sulama yapan üreticinin sırtına yüklenmekteydi. Ancak hane halkı elektrik faturasını az öderken üreticilerin elektrik fiyatlarının çok yüksek olması nedeniyle iğneden ipliğe her şeyin fiyatı artıyordu. Ev elektrik fiyatlarının diğer abone gruplarına sübvanse edilmesi ile tüketiciler, ev elektrik faturalarına ödemedikleri bedelleri market alışverişlerinde fazlasıyla ödüyordu. Ancak bu yaklaşımın ekonomiye olumsuz etkisi görüldü ve sübvansiyonun diğer abone gruplarına değil, çok tüketen ile az tüketen arasında yapılmasına karar verildi. Böylece tüm mal ve hizmetlerin en önemli maliyet unsurlarından olan elektrik fiyatları, üretici ve esnaf için düşük tutularak duymaya alıştığımız zam haberleri azalıyor olacak.
Zaten Avrupa örneğine de bakarsak en ucuz elektriğin üreticiler ve esnaflar tarafından kullanıldığını, evlerdeki fiyatın ise ortalama yüzde 50 daha yüksek olduğunu görüyoruz. Bu da tüm ekonominin daha sağlam hale gelmesini, hane halkının elektrik faturalarına daha fazla ödeme yapsa dahi diğer mal ve hizmetlere çok daha kolay ulaşmasını sağlıyor. Tahmin ediyor ve umuyorum ki doğru modeller dikkate alınacak ve ülkemiz tüketicisi için de aynı şeyleri söylemek mümkün olacak. Beklentimiz, bu tarifenin 1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe girmesi yönünde.”
